منظور از این بخش اموری است که دانشجو پیش از آغاز به نگارش رسمی پایان‌نامه، با آن سر و کار دارد. مانند یافتن موضوع، بیان مسأله و تدوین پروپزال. همانطور که پیش‌تر عرض شد، ممکن است هریک از این موارد با بخشهای دیگر همپوشانی داشته باشند و ذکر آن به معنی محدود بودن به آن بخش خاص نیست.
۱. برنامه‌ریزی: نگارش پایان‌نامه کارشناسی ارشد بایستی در مدت زمان مشخصی به انجام برسد. تخطی از این مهم موجب کسر نمره و به طول انجامیدن دوران تحصیل می‌شود. از این رو دانشجو موظف است برای انجام به موقع بخشهای مختلف برنامه‌ریزی دقیق داشته باشد. کاری که شاید پیش از این دوران، به این شکل انجام نشده است. دانشجو باید تخمینی از مدت زمان انجام هر بخش داشته باشد و برای انجام هربخش برنامه‌ریزی نماید. از سوی دیگر دانشجو باید بر اساس برنامۀ کاری استاد راهنما و مشاور خود نیز برنامه‌ریزی داشته باشد و شیفت کاری، تعطیلات و فرصت مطالعاتی ایشان را نیز در برنامه خود لحاظ کند. ازا ین رو دانشجو به خوبی با انعطاف در برنامه‌ریزی آشنا می‌شود و به خوبی برنامه‌ریزی را در جریان پژوهش تمرین می‌کند.
۲.مدیریت زمان: دانشجوی کارشناسی –به طور معمول- اوقات فراغت زیادی دارد و بجز درس خواندن (آنهم عمدتاً در شب امتحان!) با خاطری آسوده می تواند به امور فوق برنامه بپردازد. در دوره کارشناسی ارشد با فرصت محدود پیش رو چه در دوران تحصیل (دو سال) و چه زمانبندی برای کار و تحصیل، این اوقات عمدتاً صرف جستجو و مطالعه برای پایان‌نامه می‌شود. از سوی دیگر، در طول انجام پایان‌نامه، دانشجو مدام نیازمند کنترل فرصت گذشته و باقی مانده است. این مورد از شروع پایان‌نامه تا روز دفاع و مدیریت زمان ارائه پایان‌نامه در مدتی کوتاه همراه دانشجو است. اگر زمانبندی مناسبی برای این کار وجود نداشته باشد دانشجو زمان زیادی را از دست می‌دهد و از انجام تکالیف درسی و مطالعه باز مانده و دچار مسائل زیاد می‌شود. تنها راه پیشگیری از این مشکلات، با یک برنامه‌ریزی مناسب با زمانبندی دقیق قابل حل است.
۳.تفکر انتقادی: کسانی که از تفکر انتقادی برخوردارند می توانند امور پیرامون خود را با ذهنی باز و منعطف و از دریچۀ علم و منطق بنگرند و دانش خود را پیوسته گسترش بخشند. فرد در این مسیر علاوه بر اندیشۀ خویش، از منابع اطلاعاتی هم استفاده می‌کند اما همواره این آمادگی را دارد که محتوای این منابع را نیز با نگاهی انتقادی بنگرد و صرفاً پذیرای هرچه می‌خواند و می‌شنود نباشند. اولین گام برای یافتن موضوع و نگارش پیشنهادۀ (پروپزال) پژوهش، نگاه انتقادی به پژوهش‌های پیشین است تا به این وسیله کاستی‌های موجود شناسایی و راهکارهای آن در قالب پژوهش جدید ارائه شود. تا پیش از این دانشجو مطالب را با اعتماد تمام و کمال و متقن و مدقن پنداشتن آنها می خوانده و آنها را به حافظه می‌سپرده است اما با گام نهادن در وادی نگارش پایان‌نامه، در وهله نخست باید با «نگاه انتقادی» منابع را مطالعه کند. این نگاه در یافتن موضوع و در ادامه در استنتاج از پیشینه‌های پژوهش و حتی بحث و نتیجه‌گیری نیز از ملزومات انجام پایان‌نامه خواهد بود.
۴.تفکر خلاق: شاید شما هم با پایان‌نامه‌هایی برخورد کرده باشید که با دیدن آن به خودمان می گوییم: «چطور این موضوع یا روش به ذهن من نرسید؟» گاهی جنبه‌ای خاص از موضوعی به نظر پیش پا افتاده یا تکراری، موردی برای پژوهش می‌شود که بسیار بکر و جذاب است. این امر نشان از توجه دقیق به زوایای پیدا و پنهان یک حوزه مطالعاتی و پرداختن به موضوع با تفکر دقیق و مطالعۀ عمیق است که باعث بالندگی ذهن و پرورش خلاقیت می‌شود و می‌تواند زمینه‌ساز اندیشه‌ورزی در بخشهای مختلف پژوهش و حتی زندگی فردی باشد. انجام پایان‌نامه فرصت مغتنمی برای تقویت این توانایی است.
۵.مطالعۀ هدفمند: یکی از مهمترین یافته‌های دوران کارشناسی ارشد کاستن از سطح و پرداخت بیشتر به عمق است. این امر با خواندن منابع گوناگون مرتبط برای یافتن حوزۀ مورد علاقه آغاز می شود. مطالعه در حوزه پژوهش باعث کاستن از پراکنده خوانی و درنتیجه عمق بخشی به حوزۀ تخصصی دانشجو می‌شود. با مطالعۀ هدفمند به ویژه در تدوین و تشریح مسألۀ پژوهش، تبیین جایگاه پژوهش در دست انجام در میان انبوه پژوهش‌های پیشین و تشریح اهمیت و کاربست آن به بالاترین سطح می‌رسد. در این مسیر دانشجو می‌آموزد که از مطالب متعدد که با سرعت بسیار زیاد در دنیای اطلاعات رشد می‌کنند، بهترین‌ها را گزینش و مطالب نامرتبط یا تکراری را غربال کند. این توانمندی در مطالعۀ هدفمند در انجام پایان‌نامه تا حد زیادی تقویت می‌شود.
۶.کشف توانمندی‌ها و پتانسیل‌های ناشناخته: «هیچگاه به قدرت واقعی خود پی نخواهید برد مگر اینکه قوی بودن، تنها گزینه باقی برای شما باشد». این جمله به بهترین وجه، تصویرگر فضای ذهنی فردی است که از تنگنای پژوهش با موفقیت بیرون می‌آید. تنها در محیط عملی و موقعیتهای حساس است که توانمدیها و قدرت واقعی درون خود را کشف خواهیم کرد. گاهی اوقات وقتی به گذشته و کار انجام شده نگاه می کنیم، با خود می‌گوییم: «یعنی این کار را من انجام داده‌ام؟»، »چطور از پس آن برآمدم درحالی که در شروع کار به نظرم غیر ممکن می‌رسید؟». بسیاری از دانشجویان وقتی پایان‌نامه‌نویسی را شروع می‌کنند انجام چنان حجم کار را ناممکن می پندارند اما به مرور زمان با تلاش، ممارست، همکاری استاد(ان) راهنما و مشاور و برداشتن گامهای کوچک، فتح قله ها ممکن می شود. چالش‌ها و سنگلاخ‌های این مسیر موجب کشف توانایی‌ها و نیروهای بالقوۀ درونی می شود که تا پیش از آن فکر می کردیم فقط در وجود افراد دیگر است و برای ما دست یافتنی نیست.
۷.پیش‌بینی و ترسیم نقشۀ راه: اساساً تدوین پروپزال از این روست که پیش از آغاز پژوهش، مسیر پیش رو را تبیین و به نوعی پیش‌بینی کنیم. همچنین زمانی گمانی هوشمندانه در قالب فرضیه طرح می‌کنیم، وقتی روش پژوهش را می‌نویسیم و وقتی اهمیت و جایگاه و حتی محدودیت‌های پژوهش را در قالب پیشنهاده ارائه می‌کنیم در حقیقت دست به تدوین نقشۀ راه در بستر زمان و مکان با پیش‌بینی از آنچه در آینده رخ خواهد داد زده‌ایم. این امر سبب بررسی و مدنظر قرار دادن تمام عوامل معلوم و مجهول مورد پژوهش می‌شود. حتی در بسیاری موارد، برای مهار عوامل مداخله‌گر باید چاره‌اندیشی شود که خود موجب تقویت مهارت پیش‌بینی وقایع خواهد شد . پایان‌نامه فرصت مغتنمی برای تمرین و کاربست مجموعه‌ای از این توانایی‌ها است.
